Шинэ хотуудын бүтээн байгуулалт эрин зууны шилжилтийг эхлүүлнэ гэдэгт яг одоо итгэх хүн ховорхон байж магад. Гэхдээ яг одоогоос 800 жилийн өмнө Хара Хорум хотын бүтээн байгуулалтыг эхлүүлэх Тэмүүчин Чингис хааны зарлиг тухайн үедээ Евразид Монголын амар амгаланг эхлүүлэх эрин зууны шилжилт хийгдсэн юм. Одоо хүртэл Монголын амар амгалан-Paxmomgolic чухам юу байсанг Эрдэмтэд судлаачид судлан тогтоож чадаагүй байгаа.
Хувьсаын Онолд хийсэн Шинжлэх ухааны Нээлт нь 33 салбар Шинжлэх ухааны Нээлтийн огтолцол дээр батлагдаж байна. Хувьсалын Онолын Шинжлэх ухааны нээлтээр Дэлхий дээр анхны их тэсрэлт эхэлсэн Газарзүйн байршлыг олж тогтоолоо. Мөн түүнчлэн, гүехэн цэнгэг булуун усан санд анх нэг эст амьд биет үүссэн Газарзүйн байршлыг олж тогтоов. Түүнээс гадна хүйтэн булингартай шаварлаг усанд олон эст амьд биет анх үүссэн Газарзүйн байршлыг ч олж тогтоолоо. Ингэснээр, анхны их тэсрэлт эхэлсэн мөн анхны нэг эст амьд биет үүссэн Газарзүйн байрлалаас Загасны эринг дуусгавар болгож, алтан Бумбын шинэ эринг Дэлхий дахинд эхлүүлж байна. Ийнхүү, Дэлхйи дахинд цэнгэг усны шинэ тэлэлтийг эхлүүлж байна.
13-р зуунаас Дэлхий дахинд Монголын амар амгаланг ирүүлэхийн тулд Тэмүүчин Чингис хаан цэнгэг усаар Евразийг дайлж байж цэнгэг усны ай савын тэлэлт хийсэн болохыг Хувьсалын Онолд хйисэн Шинжлэх ухааны нээлтээр баталлаа. Яг 800 жилийн дараа давтаж Тэмүүчин Чингис хааны гэрээслэлийг биелүүлж, Дэлхий дахинд цэнгэг усны ай савын тэлэлтийг төв Азийн зүгээс хийх нь яг өнөөдрийн Хүн төрлөхтний хөгжлийн гацаанаас гаргах цор ганц гарц юм. Учир нь цэнгэг усны тэлэлт Дэлхий дахинд амар амгалан эхлүүлж, Загасны эрин үеийн төгсгөлд эхэлсэн далайн цар тахлын тархалыг Эх газрын гүнд зогсоож, шинэ алтан Бумбын эринг эхлүүлнэ. Түмэн амгалант шинэ Хара Хорум хотын бүтээн байгуулалтыг шинэ байршилд эхэлснээр 800 жилийн дараа Дэлхий дахинд түмэн жилийн амар амгаланг эхлүүлэх боломж бүрдэнэ. Чухамхүү шинэ хотуудын бүтээн байгуулалтыг эхлүүлж нь хуучин хотуудын байршил орчимд гэрийн хориог цуцалж, тогтвортой хөгжлийг ирүүлэх болно.
Дэлхий дахинд гэрийн хориогүй ба гэрийн хориотой хотуудын ялгааг таних боломж анх удаа олгоно
Дэлхий дахинд бүх нийтээр гэрийн хорионд орж байгаа үед агуу бүтээн байгуулалтыг зарлаж байгаа нь яг үнэндээ хэн нэгэнд ойлгомжгүй байж болно. Гэхдээ эдгээр хуучин шинэ хотуудын хил хязгаар нь өнөөгийн гэрийн хориог зарим бүс нутагт эрсдэлгүй зогсоох боломж олгох учраас хамгийн түрүүнд эдгээр эртний хуучин хотуудын туурийг далайн Соёл иргэншлээс чөлөөлөх нь өнөөгийн гэрийн хорионы хил хязгаарт эрсдэлгүй нөлөөлөх боломжийг бүрдүүлнэ. Тиймээс, хориотой бүс нутаг ба хориогүй бүс нутгийн хил хязгаарыг танихад эдгээр түүхэн бүтээн байгуулалтын түүхэн ач холбогдол оршино. Чухам л хориотой хотын Соёл иргэншил Дэлхий дахинг бүрхэж буйг коронавирусаас аврагдах гэрийн хорионы дэглэм баримталж байгаа. Яг энэ үед гэрийн хорионд ордоггүй нүүдлийн ба суурин Соёл иргэншлийн талаар хангалттай ойлголтгүй дорныхонд эртнээс хориотой балгасан хотын хил хязгаарыг таниулах боломжийг төв Азийн Соёлт эртний хуучин хотын туурь таниулах болно. Тиймээс, Тэмүүчин Чингис хаан 808 жилийн өмнө Шаргын цагаан нуурын баруун дэнж дээр “Алтан хүн” балгасан Чингай хотын мөн 800 жилийн өмнө Орхон голын дэнж дээр “Мөнгөн мод” балгасан Хара Хорум хотын бүтээн байгуулалтыг эхлүүлэхдээ л дорнын хориотой хотуудын хил хязгаарыг таниулж эхэлжээ.
Иймд Дэлхий дахин “хориотой хот”-ын дэглэмд орсон яг энд үед гэрийн хориогүй балгасан хотын эртний хамгийн дотоод хил хязгаарыг таних боломжийг Алтан эриний хуучин шинэ хотуудын нүүдлийн болон суурьшлын шинэ бүс нутаг олгоно. Өөрөөр хэлбэл Дэлхий дахинд хамгийн эртний гэрийн хориогүй амьдарч ирсэн түүхийг эхлүүлэх боломжийг олгогтун. Чухамхүү гэрийн хориогүй эртний гурван хэмжээст эсгий Өргөөний оршихуйг хамгаалж чадваас Хүн төрлөхтөн “хориотой хот”-д гэрийн хорионоос ил гарч таатай амьдрах боломж нээгдэх болно. Иймд гэрийн хориогүй эсгий Өргөөний оршихуйг баталгаажуулсанаар гэрийн хориотой балгасан хотынхон цаашид аюулт тахлаас салж, гэрийн хориогүй “хориотой хот”-д эрсдэлгүй амьдрах боломж бүрдэнэ. Далайн Соёл иргэншлийн бүх хотууд Чингисийн монголчуудын хувьд эртнээс “хориотой хот”-ууд байсанг анх удаа Шинжлэх ухааны үндэслэлтэй танилцах боломж нээгдлээ.
Ийнхүү, эртний хуучин балгасан “гэрийн хориогүй хот”-уудын туурийг цоо шинээр таних боломж бүрдлээ. 1212 онд мөн 1220 онд Тэмүүчин Чингис хаан “гэрийн хориогүй” эртний хот улсын түүхийг таниулж эхэлжээ. Мэдээж Хара Хорум хотын бүтээн байгуулалтыг хожуу эхлүүлсэн ч туурийг нь 2020 онд далайн Соёл иргэншлээс чөлөөлсөнг танигтун. Яг одоо дэлхий дахинд гэрийн хориотой далайн Соёл иргэншлийн “хориотой хот”-уудын гэрийн хорио эхэлсэнг танигтун. Үүнийг зөвхөн Алтан эриний хуучин шинэ эсгий Өргөө хот айлын оршихуй зогсоож чадна. Алтан эриний эртний эсгий Өргөөт хот улс нь гэрийн хориогүй “хориотой хот” улсын түүхийг дахин шинээр эхлүүлж байж Дэлхий дахины амар амгаланг ирүүлдэг юм. Яг үүнийг л Монголын амар амгалан ирлээ гэж эртнээс ойлгож байлаа. Тиймээс, хориотой хотын иргэд оролцдоггүй бүтээн байгуулалтыг зөвхөн Дөрөвдөгчийн эриний уугуул хүн эхлүүлэх болно. Харин эртний “хориотой хот”-ын иргэд эдүгэ цагт Алтан эриний шинэ хотуудын бүтээн байгуулалтанд оролцож чадахгүй, “хориотой хотын” гэрийн хорионд суугаад үлдэх цагийг Дэлхий дахинд эхлүүлсэнг танигтун.
Алтан эриний хуучин шинэ эсгий Өргөө хотууд
Алтан эриний хуучин шинэ шинэ эсгий Өргөө хотууд, Алтан Орд улсын Нийслэл хотууд гэхээр яг өнөөдрийн ойлгож буй хотжилт бүхий шинэ хотуудын суурин Соёл иргэншлийг хүн бүр төсөөлж магадгүй. Гэтэл, эртний Алтан эринд мэдээж өнөөгийн хотжилт бүхий суурин Соёл иргэншил байгаагүй. Алтан эриний шинэ Нийслэл хотууд бол Цаг хугацаа Орон зайн маш өвөрмөгц ялгаатай ойлголт юм. Чухамхүү, Афины Акрополисын орой дээр Архадын хааны эсгий Өргөө байсан лугаа эртний хаадын Хааны эсгий Өргөө хот гэж ойлговол зохилтой. Өөрөөр хэлбэл эртний хаадын Хаан амьдардаг гурван хэмжээст эсгий Ордон гэж ойлговол зохилтой.
Тэгэхээр эсгий Өргөө гэдэг бол гурван хэмжээст эсгий гэр гэж ойлговол зохино. Ер нь эртний төв Азийн монголчууд хоёр ба түүнээс дээш эсгий Өргөө хамтдаа оршин байхыг хот айл гэж нэрлэдэг. Энэ нь эртний хот улс ойлголтын анхны хэлбэр мөн өнөөгийн хот хэмээх ойлголтын анхны хэлбэр юм. Харин хэд хэдэн байршилд хэд хэдэн хот айл байршин байх боломжтой. Энэ бол эртний эсгий Өргөө хот айлын оршихуйн сонгодог хэлбэр. Эртнээс төв Азийн өвөг монголчууд эсгий Өргөөтэй Евразид нүүдлэн амьдарсан түүхтэй. Хамгийн сонирхолтой нь эртний төв Азийн Нүүдлийн замд түр хугацаагаар суурьшин амьдрахдаа мөн л эсгийн Өргөө гэрийн хот айл үүсгэн амьдарч нүүдлэн байсан. Энэ нь нүүдлийн болон суурин Соёл иргэншлийн өвөрмөгц Соёлыг үүсгэж байжээ. Тэгэхээр төв Азийн монголчуудыг зөвхөн Нүүдлийн Соёл иргэншилтэй гэж буруу ойлгож иржээ. Төв Азийн монголчууд хосмол Соёл иргэншилтэй, нүүдлийн ба суурьшлийн хоср Соёл иргэншлийг тээж амьдарч иржээ. Ер нь бол төв Азийн малчин монголчуудын нүүдлийг тасралтгүй өдөр шөнөгүй нүүдлэн Евразийг туулсан мэт ойлгож болохгүй. Урт хугацааны аян замын турш малаа оторлон идээшүүлэн нүүдлэн явахдаа жилийн дөрвөн улирлын нүүдэлчин малчдын амьдарлыг туулан амьдарч аажмаар нүүдлэн шилжилт хөдөлгөөнийг хийдэг байна. Тиймээс, эрт цагийн Алтан эриний шинэ хотууд нь эсгий Өргөө хот айлын нүүдлийн эсгий хотхон байлаа.
Мөн түүнчлэн Өгөдэй хаан ч гэсэн Хара Хорум хотод байнга амьдарч байгаагүй. Тэрээр Хара Хорум хотын ойролцоо хаа нэгтээ ууланд эсгий Өргөөнд амьдарч байса. Ингэхийн учир нь эсгий Өргөө бол Алтан Орд улсын гуравдагч хэмжээсийг баталгаажуулдаг учраас ийнхүү Тэмүүчин Чингис хаан болон түүний хойчист эсгий Өргөө өнөөг хүртэл эрхэм нандин биет Соёлын Өв болгон тээж өнөөг хүрсэн юм. Хүн бүхний мэдэх арга билиг буюу газар ус хэмээх хоёр хэмжээст өнөөгийн Хүрээлэн байгаа орчинд гуравдагч хэмжээст ариун гал голомт хэмээх ойлголтыг тээж төв Азийн өвөг монголчууд Евразийн өргөн уудам нутагт нүүдлэн суурьшин амьдарч ирсэнтүүхийг хожуу Хүннү нар давтсан бол сүүлчийн удаа Тэмүүчин Чингис түүний хойчис албат иргэдтэйгээ давтжээ. Тиймээс, Евразид хаадын хааны эсгий Өргөө өнөө хүртэл нүүдлэн шилжин суурьшин цэнгэг уст эртний палеотитес тэнгисийн ай савын хил хязгаарыг тодорхойлсоор л байгаа.
Зөвхөн 1986-2020 оны хооронд Бат хааны эсгий Өргөө нь Есүхэй баатар, Тэмүүчин Чингис хааны, Зүчи хаан, Цагаадай хаан, Өгөдэй хаан, Бат хааны мөн тэдний үр хойчсийн халуун буурийн тамгат гуравдагч хэмжээсийг үүсгэн Дөрөвдөгчийн эриний газрын хил хязгаарыг сэргээн нүүсээр байгаа билээ. Түүнчлэн агуу Александр хаан, Атилла хааны өвгөдийн эсгийн Өргөөний гуравдагч хэмжээсийг сэргээсээр байгаа нь эртний төв Азийн Архадын мөн Ахейн Соёлын биет Соёлын Өв эсгий Өргөө, түүний нүүдлийн болон суурьшлын Соёлоор эртний Алтан эриний хуучин хотуудын шинэ үеийн түүхийг сэргээсээр байгаа. Энэ үйл хэрэгт эртний хориотой хотын иргэд оролцож чадаагүй учраас яг одоо тэднийг гэрийн хорионд байх үед нь танилцуулах боломж бүрджээ. Учир нь энэхүү танилцууллага эхлүүлээд яг 13 жил болоход ойлгохыг хүсэхгүй байсан бол Дэлхий дахинд гэрийн хорионд орсон үедээ ойлгох боломж бүрдэж, эцэстээ гарал үүслийн ялгаагаа ямар маргаангүй бодитоор таних цаг ирлээ.
Алтан эриний балгасан хуучин шинэ хотууд
Хүн төрлөхтний түүхэн Алтан эриний талаар ямар ч төсөөлөлгүй, тийм учраас Алтан эрин эхэлнээ гэдгийн мөн чанарыг ерөөсөө ч ойлгодоггүй. Тиймээс, алтан эрин гэх ойлголтыг английн алтан эринд англичуудын далайн цаадах колончлол эхэлсэн түүх мэтээр төсөөлдөг. Энэ нь харь орны баялаг цөлмөн авч ирэх нь тухайн улс үндэстний алтан эрин эхэлсэн мэтээр төсөөлдөг. Яг түүнчлэн Их Монгол улсын алтан эринг Тэмүүчин Чингис хаан, түүний хойчис мөн л тааралдсан Улс үндэстэнг тонон дээрэмдэж урагшилсан гэж ойлгож европийн баян хотууд айн дагжиж байсан гэдэг. Гэтэл харамсалтай нь европийн баян хотууд руу Чингисийн монголчууд зүглээшгүй. Яагаад гэхээр Чингисийн монголчуудын хувьд европийн баян хотынхон хориотой бүсэд амьдарч байсан. Ийм учраас хориотой хот руу ордоггүй эртний нүүдэлчдийн ёсоор тэд нарт европийн баян хотуудын хориотой хотын хориотой баялаг ерөөсөө ч хэрэггүй байлаа. Тэгэхээр, бодит алтан Бумбын эрин гэгч юу болохыг хүн төрлөхтөн одоо ч мэдэхгүй байгаа. Бүх Улс үндэстэнд өөр өөрийнх нь алтан үе байсан, харамсалтай нь яг одоо бүх Улс үндэстнүүдийн хувьд маш хүнд үеийг туулж байгаа нь Дэлхий дахинд ээлжит үхлийн цар тахал дэгдэж, гэрийн хорионы дэглэмд шилжжээ. Өөрөөр хэлбэл хүн төрлөхтөн 1990 оноос хойш яг л гуравдагчийн эринг эхлүүлэх гэж оролдож яг л 66 сая жилийн өмнөх үедээ иржээ. Яг тийм үе 808 жилийн өмнө ч тохиолджээ. Энэ нь хүн төрлөхтний түүхэнд Дөрөвдөгчийн эринг эхлүүлж чадахгүй үед тохиодог. Чухам л 808 жилийн өмнө Тэмүүчин Чингис хаан 1212 онд дорно зүгт балгасан хотын түүхийг эхлүүлж дорнын алтан Бумбын эринг Чингай хотод эхлүүлжээ.
Эртний суурин хотын ялгаа
Ер нь бол Европийн зүгт нүүдлэн амьдрахдаа аажмаар эртний төв Азийн өвөг монголчууд хожмын Хүннү эсгий Өргөөнөөс суурин Соёл иргэншилд шилжсэн түүх бол балгасан хотынхонтой зэрэнцэн эв найртай оршин байх оролдлогоос үүсчээ. Гэхдээ нүүдэлчин өвөг монголчууд мөн хожмын нүүдэлчин Хүннү нар суурин амьдрахдаа хэзээ ч гишгэдэг шаврыг толгой дээрээ гаргаагүй байсан учраас харин ч чулуун дээвэртэй чулуун байшинд амьдарч байж гуравдагч хэмжээст амьдарлын хэм хэмжээг хадгалж чаддаг байжээ.
Балгасан хот хэмээх үг хэллэг нь эртний монголчуудад шавар оройт шавар ханатай оромжинд амьдрах шавар хэрмэн хотын иргэдийн дорнын Соёл иргэншил гэж ойлгодог. Гэхдээ дорнын балгасан хотыг хориотой хот гэж дорно зүгт нэрэлдэг, дорно зүг гэдэг нь зөвхөн зүйн Азид ч биш бусад зүгт ч мөн дорнын хориотой хотынхон амьдардаг. Хориотой хотын онцлог нь гуравдагч хэмжээсгүй, зөвхөн газар ус хэмээх хэмжээст амьдардаг байв. Харин тун ч хожуу газар ба галт ус хэмээх хориотой хотын түүхийг дорноос эхлүүлжээ, жинэхэн ёсоор гэрийн хориотой хориотой хотын түүхийг эхлүүлжээ.
Чингис хаан түүний хойчис 1210 оны цагаан морь жилийн дараа балгасан хотын түүхийг гурав дахь жилээс эхлүүлсэн нь эртний “алтан хүн хот”-ын оршихуйн дараагийн Чингай хотын бүтээн байгуулалтыг эхлүүлжээ. Тэгэхээр 1212 онд товлосон Чингай хот нь эртни й”алтан хүн хот” биш. Өөрөөр хэлбэл Алтан эринг эхлүүлдэг түүх Хүннүгийн түүхэнд “алтан хүн хот”-ын түүх эхлүүлжээ. Тиймээс алтан Праг, алтан Москва гэх нь эртний Хүннүгийн түүхт “алтан хүн хот” байсан юм. Эдгээр алтан хүн хотууд нь Алтан эринг эхлүүлэгчийн гуравдагч хэмжээсийн ачаар алтан хот гэж нэршин үлджээ. Харамсалтай нь гуравдагч хэмжээс нь эртний алтан хүн, алтан Орд улстай хамт аль хэдийнээ тэндээс холдон оджээ.
Чухамхүү, Өгөдэй хааны үед зүүн Азид Хүннүгийн “алтан хүн хот”-ын түүхийг дуусгасан учраас 1212 оны хот дорнын түүхэнд төдийлөн олны анхаарлын төвд орж чадаагүй. Учир нь Чингай хотын түүх Дөргөн хатаны үед дуусгавар болжээ. Яагаад гэхээр түүнтэй харилцаа үүсгэх бүрэлдхүүн тухайн үедээ байгаагүйнх.
Алтан эриний шинэ хуучин хотуудын түүхэн ач холбогдол
Алтан эриний хуучин шинэ хотууд нь гурван хэмжээст эсгий Өргөөний буурь туурь ч бай эртний гурван хэмжээст балгасан хотын туурь ч бай Нийгэм соёлын мөн Гео-экологийн түүхэн ач холбогдол нь цэнгэг усны шинэ хил хязгаарынг шинэчлэн шинэ хил хязгаарыг батлан таниулах үүрэгтэй байлаа. Тиймээс түүхэн баталгаа болгон балгасан хотуудыг их л сүрхий дэгжин бүтээн байгуулавч харьцангуй бага хугацааны дараа ихэвчлэн Нийгмийн үзэгдлээр нуранги болон үлддэг жамтай. Тийм түүхийг олны танил Хара Хорум хот тойроогүй дайраад гарсан. Хара Хорум хотыг бүтээн байгуулах Тэмүүчин Чингис хааны 1220 оны зарлигийн дараа дөнгөж нэгэн жаран өнгөрөөд 1280 онд хятдын мин улсын довтолгоонд өртөн шатаагдан нуранги болон үлджээ. Мэдээж дахин балгасан хот Хара Хорум дахин зүй ёсоор сэргэж чадаагүй. Яг ийм түүхийг эртний түүхт Ай Ханум хот мөн туулжээ.
Гэвч цэнгэг усны хил хяязгаарыг заасан хуучин хотуудыг дахин сэргээхгүй бол түүнээс дооших бүс нутагт хэзээ ч амьдрал дахин эргэн сэргэн мандалт эхлэхгүй. Энэ нь хуучин шинэ балгасан хотыг зайлшгүй сэргээхгүй бол тэр заагт цаашид амьдрал үргэлжлэхэд маш эрсдэлтэй. Хуучин Хар Хорум хот цэнгэг уст яст мэлхийн газар байдаг бол түүнээс доор Орхон гол уруудаад л намгийн мэлхий булингартай усны газар эхэлдэг. Тийм учраас Хара Хорум хотоос дооших Газарзүйн байрлалд булингартай усны намгийн орны амьдрал бүрэн хэмжээгээр эрсдэлд ордог. Яг үүнийг төв Азийн өвөг монголчууд маш эртнээс мэддэг байсан учраас яг тохиромжтой цаг үед эсгий Өргөө гэрийн нүүдэл ирж хэдхэн хоногийн суурин Соёл иргэншлийг эхлүүлнэ. Түүний дараа яг тэр газарт зайлшгүй балгасан хотын бүтээн байгуулалтыг эхлүүлэхгүйгээр ч намгийн орны амьдралын эрсдлийг арилгах боломжтой. Энэ бол хоёр өөр оршихуйн амьдарлын хэмнэлийг холбон байж хоёуланг өөр өөрийн заагт хязгаарлан эхлүүлэх боломж олгож, Соёл иргэншлийн байгалийн зөрчилдөөнийг таслан зогсоодог юм.
Алтан эриний хуучин шинэ хотуудын бүтээн байгуулалтын Шинжлэх ухааны үндэслэл
Алтан эриний шинэ хотууд цэнгэг усны хил хязгаар ба булингартай усны хил хязгаарыг ялгаж таниулдаг болохыг анх удаа Шинжлэх ухааны эрдэм шинжилгээний судалгааны эргэлтэнд оруулж байна. Загасны эрин дуусч мөн Хүннүгийн Наран Саран Он тоолол дууссан учраас төв Азийн эртний өвөг монголчуудын, Хүннүгий, Түргийн мөн Их монголчуудын Дэлхий дахины бүх эсгий Өргөөний гуравдагч хэмжээс Байгальдаа хүчингүй болж дуусчээ. Ийм учраас, төв Азийн зүгээс алс холд алслагдан нүүн одсон эртний эсгий Өргөөний мөн балгасан хотууд бүгд дахин эргэн бие даан сэргэх боломжгүй болж, хамгийн эртний өвгөдийнхөө нутагт буцан хураагджээ.
Тийм ч учраас хөгшин европ гэх нь түүний дахин эргэн сэргэж залуужиж чадахгүйг эртнээс сануулжээ. Чухамхүү, хөгшин европ нь мянган жаран, дөчин мянга, гучин есөн жаран мөн 12480 жилийн Хүннүгийн Наран Саран Он тоололыг аль хэдийнээ туулан өнгөрүүлжээ. Иймд бүхнийг Дэлхий дээр анх Их тэсрэлт эхэлсэн Газарзүйн байрлалаас шинэ эхлэлийг эхлүүлэх шаардлага үүсчээ.
Ингэснээр МЭӨ 13-р зууны Тройн дайны ялалт, МЭ 840 оны спартын Ликург Хуулийн Ардчилал, 39 жараны өмнөх агуу Александр хааны Эпирийн хаант улс, 26 жараны өмнөх хаан Атилла хааны Хүннүгийн эзэнт гүрэн мөн түүнчлэн 13 жараны өмнөх Тэмүүчин Чингис хаан, түүний хойчс Зүчи, Цагаадай, Өгөдэй, Бат хааны Алтан Орд улсын түүх ч алс хязгаар нутагт бие даан эргэн сэргэх боломжгүй болж гуравдагч хэмжээсээ нэгэнт гээжээ. Тэд анх Их тэсрэлт эхэлсэн Газарзүйн байрлалаас шинэ эхлэлийг эхлүүлэх боломжтой. Гагцхүү отгон ая хөвүүн Тулуйн удмынхнаас ганцхан отгон хөвүүн Аригбөхийн удмын хойчсийн үйл хэрэг тав Азийн зүгээс Аргибөхийн худ Ойрдын нутгаар дамжин эрхэт булагт сэргэх боломжтой. Харин Тулуйн бусад хөвүүдийн хойчсийн үйл хэрэг эргэн сэргэхгүй дахин үргэлжлэхгүй. Учир нь тэд Тулуйн худын удмын үйлийг үргэлжлүүлсэн ажээ. Яг энд Хувьсалын Онолд хийсэн Шинжлэх ухааны Нээлтийг таних боломж олддог юм.
Зайлшгүй шинэ хотуудын бүтээн байгууллалт эхлүүлэх шаардлага
Иймд, хэдий чинээ хурдан бүхнийг анхны Их тэсрэлт эхэлсэн Газарзүйн байрлалд сэргээж, энэ тухай Хүн төрлөхтөн мэдэж чаднам төдий чинээ хурдан яг тэндээс Хүн төрлөхтөн шинэ Амин шинээр олж авах боломжоо олж таних болно. Хэдийгээр төв Азийн өвөг монголчуудын удмаас гуравдагч хэмжээсийг байнга хадгалж хамгаалж байдаг, өнөө хүртэл гуравдагч хэмжээсийн оршихуйг сэргээсээр байгаа боловч түүнийг Хүн төрлөхтөн дэмжихгүй байгаа учраас хүмүүс гуравдагч хэмжээсийн ач тусыг хүртэж чадахгүй байгаа. Ер нь бол төв Азийн өвөг монголчуудын удмынхан тэрхүү гуравдагч хэмжээс бол зөвхөн эсгий Өргөөнд өлгийдөн зөөж нүүдлэн амьдардаг ариун гал голомт юм.
Хамгийн чухал нь яг одоо зөвхөн дорнын балгасан хотын хүрээлэн байгаа орчинд алтан Бумбын эринг эхлүүлж, цэнгэг ус уух боломж олгох нь бодитоор алтан Бумбын эрин эхэлдэг, хамгийн сүүлчийн удаа дахин эхлүүлэхийн тулд яг энэ л 2020 оны хулгана жил дорнын шинэ Он тоололыг эхлүүлж “шөнө дундын үүр цайх” цагийг ирүүлэх шаардлагатай. Энэ нь дорно зүгийнхний ертөнцийг бүтээгчийг цоо шинээр танин мэдэх шаардлагатай. Чухам л 2020 оны 12-р сарын 25 ны Зул сарын баярын өмнө анхны Их тэсрэлтийн гуравдагч хэмжээсийг Дэлхий дахинд хүлээн зөвшөөрч түүний оршихуйг таних шаардлага үүсч байна. Ингэснээр хүн төрлөхтнйи түүхэнд алтан Бумбын эринг эхлүүлэх “шөнө дундын үүр цайх” эхлүүлэх шаардлагатай. Ингэхийн тулд танин мэдэхүйн боловролыг хүн бүрт олгож, бүх хүмүүст шинэ алтан Бумбын эрин эхлэх тухай мэдэгдэх хэрэгтэй.
Энэ нь хүн төрлөхтөнд шинэ итгэл найдвар, шинэ итгэл үнэмшил олоход туслах юм. Үүнд оройлон оролцох хүмүүс бол эртний цэнгэг уст палеотитес тэнгисийн ай савынхан байх шаардлагатай. Иймд, шинэ Баты Сарай, шинэ хөгшин Крым, шинэ Бэрхэ Сарай, шинэ Хара Хорум хот, шинэ Ай Ханум хот, шинэ Хөх Хорум хотын нийт 6 шинэ бүтээн байгуулалтыг эхлүүлж, тэдгээрийн тус бүрийн шаардлагатай дагуул хотуудын бүтээн байгуулалтыг эхлүүлэх нь түүнээс цааших нутгийн оршихуйг хамгаалан сэргээн шинэчлэх боломж олдоно. Хүн төрлөхтний түүх анхны Их тэсрэлт эхэлсэн Газарзүйн байрлалаас гуравдагч хэмжээст эсгий Өргөөнд эхэлжээ. Яг үүнийг Гегель хайсан. Тиймээс, анхны Их тэсрэлт эхэлсэн Газарзүйн байрлалаас гурвдагч хэмжээст эсгий Өргөө оршихуйг төв Азид баталгаажуулах хамгаас чухал. Энэхүү үйл хэрэгт зөвхөн эртнйи Хүлэг баатарууд оролцож иржээ.
Харин үүний дараа Хүн төрлөхтөн зургаа дахь Соёл иргэншлийн шинэ түүхийг зургаан язгуур гарал үүсэлдээ хуваагдан 6 давхраат шинэ балгасан хотуудын шинэ бүтээн байгуулалтыг нэн даруй эхлүүлэх шаардлагатай. Ингэснээр дорнын Хүн төрлөхтнйи мянган жаран өмнөх үеэс эхэлсэн ч хугацаа дуусч буй дорнын Соёл иргэншлийн шинэ түүхийг дахин сэргээн эхлүүлэх боломжтой. Мянган жараны хугацаа хэтэрсэн дорнын Соёл иргэншил хэрхэн Дэлхий дахинд “хориотой хот”-ын амьдрал эхлүүлсэний баталгаа нь коронавирус юм. Өнгөрсөн ба ирээдүйн мянган жараны Хүн төрлөхтний дорнын шинэ Бумбын эринг 2020 оны зул сарын баяраар анхны Их тэсрэлтийн энерги эрчим хүч ой санамжийг “алтан зул”-ын бэлэгдлээр гуравдагч хэмжээст оршихуйг ахин дахин сэргээх шаардлага иржээ.
Иймд өнгөрсөн ба ирээдүйн мянган жараны агуу үйлийг эхлүүлэх боломж олгоход нэгдэгтүн. Хамгийн сонирхолтой нь эвдлэн сүйтгэгч, тонон дээрэмдэгч гэж зүхэж байсан ч Тэмүүчин Чингис хаан түүний хойчис нь алтан Бумбын эринг эхлүүлэгч агуу бүтээн байгуулагчид байсанг ухаарч таних цаг ирлээ. Төсөөлөлийн төөрөгдлөөсөө Хүн төрлөхтөн салах цаг ирлээ. Өнөөдрийн хөгжлийн гацаанаас гарах боломжийг зөвхөн төв Азийн Дөрөвдөгчийн эринг шинээр эрсдэлгүй эхлүүлэгч “гурван хэмжээст” Дөрвөд овогтонгууд Дэлхий дахинд олгоно. Дөрвөд овогтоноос татгалзах нь гуравдагч хэмжээснээс татгалзаж Дөрөвдөгчийн эриний түүхийг эхлүүлэхээс ч татгалзаж буйгаа ухаарагтун.
Чухамхүү, хятадтай манжтай, түвдтэй нэгдэж тэдний эсрэг 813-760 жилийн турш эсэргүүцэн тэмцсэн дорнын түүхээ ухамсартайгаар дуусаж, эсэргээр төв Азийн зүгээс шинэ амь, шинэ Амин олж авах боломжоо таних цаг ирлээ. Алтан эриний хуучин шинэ хотуудын бүтээн байгуулалт нь цаашид Хүн төрлөхтний түүхэнд бодит ба төөрөгдлийн хил хязгаарыг таниулан мөнхөд зогсох цаг ирлээ. Та бүхнийг гуравадагч хэмжээст Дөрөвдөгчийн эринг эхлүүлэхэд тавдагчийн болон зургаадагчийн нутгаас саад хийхгүй байхыг хүсье. Энэ бол эрсдэлгүй амьд үлдэх цор ганц боломж мөн. Сүүлчийн боломжоо ухаалагаар ашиглахыг хүсье.
