ШИНЭ БЭРХЭ САРАЙ
Нүүлгэн шилжүүлэлт эхлүүлэх он: 2014-2019
Бүтээн байгуулалт эхлүүлэх он: 2020
Алтан орд улстай холбогдох нь: Алтан Ордын бүрэлдхүүн Мөнгөн модны Орд
Дэлхийн нийслэл болох нь: Алтан Мөнгөн модны дор орших 1000 жараны амгалант 64 баганат шинэ Нийслэл
Хотын стратегийн үүрэг, зориулалт: гадаад далайн Соёл иргэншлийн оршихуйн баталгааг өгөх, дорнын мууг зайлуулах үүрэгтэй
Гео-экологийн ач холбогдол: Нэг эст амьд биет бүлээн цэнгэг усанд үүссэн цөөрөмд анхны Шүрэн арал үүссэн газар
Соёл, нийгмийн ач холбогдол: эртний Грекийн суурин Соёл иргэншлийн тариачин Соёлын шинэ төв, Дорнын цагаан язгуурын орон
Хотын бүтэц, архитектур: эртний Грек-Ромын архитектур төлөвлөлтэй баганат Ахейн Соёлт шинэ Бэрхэ Сарай хотыг Алтан Орд улсын 13 бүтэц бүхий сонгодог загварын хотыг бүтээн байгуулна.
Ирээдүйн хөгжил, төлөвлөлт: хуучин Хар Хорум хот болон шинэ Хар Хорум хот багтаасан 9 дагуул хотыг бүтээн байгуулалтыг дагалдуулна
Байршил: анхны хотгорт үүссэн Их нууруудын хотгорт анхны Шүрэн арлын оронд
Талбайн хэмжээ: 30 км х 30 км, 900 км кв
Агуу Александр хааны удмын Архадын болон Ахейн Соёл, Хүннүгийн тэргэл улаан Саран тоолол хослон таниулна. Дэлхий дахинд алтан мөнгөн мод дор дахин хэрхэн сэргэн мандахыг таниулна. Алтан хурга ба алтан загасны Ордод хаврын Наран тэнцлээр алтан Бумбын эринг эхлүүлж, анх Тройн дайныг дуусгах үйлийг шинэ Бэрхэ Сарай хотоос эхлүүлнэ. Хүн төрлөхтний дөрвөн түмэн амгалант хот шинэ Бэрхэ Сарай хотын бүтээн байгуулалтанд нэгдэгтүн.
Нүүлгэх шалтгаан: Загасны эрин дуусч, мартын гэрт оршин буй хуучин Бэрхэ Сарай хотыг Мөнгөн тайга уулын алтан мөнгөн Бумбын оронд нүүлгэн ирүүлж, тэнд шинэ Бэрхэ Сарай хотооос дорнын Бумбын эрин эхлүүлнэ
Нүүлгэлтийн маршрут: Умард Чуйн голын адгаас Чуйн голын эхэнд Мөнгөн тайга уул дор эртний бууринд
ХУУЧИН БЭРХЭ САРАЙ
Баригдсан он: 1266
Засаглал: Орда, Бэрхэ, Мөнгө төмөр хааны цагаан Орд улсын Мөнгө Төмөр хааны хаанчлалын Засаглал
Алтан орд улстай холбогдох нь: Алтан Ордын бүрэлдхүүн Мөнгөн Орд
Хотын түүхэн үүрэг: гадаад далайн зүгээс ирэх эрсдлийг өөр дээрээ авч хуучин Баты Сарайг хамгаалах
Байршил: Дэлхийн 2-р дайны үеэр Эх газрын гүнд бүслэгдсэн хамгийн гүний хот байлаа
Хотын стратегийн үүрэг, зориулалт: гадаад далайн Соёл иргэншлийн оршихуйн баталгааг өгөх, дорнын мууг зайлуулах үүрэгтэй, үүнийг хамгийн сүүлд Дэлхийн 2-р дайны үеэр 1942 оны хар азарга-хар Дааганы довтолгооноор агуу ялалтын давшилтыг эхлүүлж, Сталинград хотыг бүслэлтээс чөлөөлсөн түүхтэй. Түүнчлэн Баты Сарай хотод германы фашистуудыг ойртуулаагүй, бүх аюул гамшгийг хуучин Бэрхэ Сарай хотын өргөтгөл Сталинград хот өөр дээрээ авч байлаа. Бэрхэ Сарай бол бол яг л Есүхэй баатарын Худын нутгийн цаана нохдын довтолгоо ойртон ирэх аюулыг бодитоор таниулсан.
Гео-экологийн ач холбогдол: хуучин Бэрхэ Сарай хот нь төв Азийн цэнгэг усны ай сав ба Атландын далайн булингартай усны ай савын яг заагт оршин байлаа. Тиймээс, цэнгэг усны ай савын тэлэлтэнд орох боломжтойг хуучин Бэрхэ Сарай хотоос Бэрхэ хаан 1266 оноос Арабын хойг зүүн Европийн орнуудад цэрэг дайны давшилтыг амжилттай хийж байсанаар батлагддаг, Түүнчлэн Мамай Крымийн хойгт хөгшин Крым хотод хаанчлах баталгаа болж байлаа. Мөн гадаад далайн булингартай усны тэлэлтэнд орох боломжтойг Дэлхийн 2-р даны Стлинград хотын бүслэлтээр батлагддаг.
Соёл, нийгмийн ач холбогдол: Ийнхүү, гадаад далайн усны тэлэлтийн Байгалийн үзэгдлийг хорьж зогсоож чадсан шигэ гадаад далайн ай савын зүгээс дайсагнан довтлох дайсны цэргийн хүчийг өөр дээрээ бөөгнөрүүлэн байж гадаад далайн цэрэг Улс төрийн тэлэлтийн Нийгийн үзэгдлийг таслан зогсоож хорьж чадсан нь хуучин Бэрхэ Сарай хотын оршихуйн Соёл Нийгмийн ач холбогдол оршино
Хотын бүтэц, архитектур: Хуучин Бэрхэ Сарай хотын бүтэц Архитектурын онцлогийг өнөөгийн Волгаград хотын Гал тэрэгний буудлын төв хаалганы дэргэдэх “нэгэн матар тойрон бүжиглэх 3 хүү, 3 охин, тэдний гадуур нь 12 намгийн мах мэлхийн амнаас ус оргилж байгаагаар дүрсэлсэн Усан оргилуур дайны өмнөх хамгийн чухал дурсгал байлаа. Дэлхийн 2-р дайны ялалтын дараах үед баруун гартаа Илд далайсан эмэгтэй хүний хөшөө хамгийн чухал бэлэгдэл болсон юм.
Хуучин Бэрхэ Сарай хотыг яг нэгэн жараны дараа дорно дахинд Их Монголын хоёр дахь жаранг дахин эхлүүлэх үед 1266 оны гал улаан бар жилээс Мөнхтөмөр хаан хуучин Бэрхэ Сарай хотын шинэ түүхийг эхлүүлжээ. Мөнхтөмөр хаан Оросын Үнэн алдартны сүм хийдийг Алтан Ордод алба гувчуур өгөх үүргээс чөлөөлсөн зарлиг байжээ. Хамгийн сонирхолтой нь Оросын үнэн алдартны эртнйи бэлэгдэл нь гурвөн өнгөт морьт Хүлэг баатарууд байсан юм. Тэднийг эртний Евразийн түүхэнд”Ахан дүүс Хүлэг баатарууд” гэж нэрэлдэг байсан бол “үнэн алдартний Сүмийн Сургааль” –ийг “Ахан дүүсийн Сургааль” гэж нэрэлдэг байжээ. “Ахан дүүсийн сургааль” нь “амд Ёс зүй” –“живая Этика” гэж Хүннүгийн түүхэнд алдаршжээ. Болгарын алдарт зөнч Ванга хэлэхдээ: гурван шашин унана, зөвхөн амьд Этика үлдэнэ гэжээ. Яг одоо Ёс зүй хайж байгаа улс төрчид Ахан дүүсийн сургааль, амьд Этика мэдэхгүйн байгаа. Гэтэл 1266 оноос Мөнхтөмөр хаан Ахан дүүсийн Сургааль-амьд Этика дор Алтан Ордын бодлогыг хуучин Бэрхэ Сарай хотоос хэрэгжүүлж байжээ.
Хожуу хуучин Бэрхэ Сарай хотын өргөтгөлийг Сталин 1925 оноос Сталинград гэж нэрлэсэн нь Дэлхийн 2-р дайны гол цохилт Сталинград хотод ирэхийг угтан гаргасан шийдвэр байлаа. 1941 оны 6-р сарын 22 нд эхэлсэн Дэлхийн 2-р дайны фронт 1942 оны 9-р сарын 12 нд Сталинград хотод дөхөн ирж Сталинград хотын бүслэлтийг эхлүүлж, яг 75 хоног үргэлжилсэн бүслэлтийг 1942 оны 11-р сарын 19 нд сөрөг довтолгооныг хар азарганы хүчээр эхлүүлж, ЗХУ-ын зүгээс 700 мянган хүн алтан амиа алдаж байж Сталинград хотыг чөлөөлж байжээ. Геманы тал Сталинград хотын бүслэлтэнд 1.5 сая хүнээ алджээ. Ийнхүү, хуучин Баты Сарай хотын халдашгүй бат бэх байх боломжийг хуучин Бэрхэ Сарай хот, түүний өргөтгөл Сталинград хот олгож байлаа.
